Page 46 - Atheetha E-Magazine
P. 46
43 2022 ckjdß
meyeÈ,s fõ' fl!;=ld.dr f,iska isxy, NdIdfjka ;sfnk nj f,dal b;sydih ;=<ska idOl imh hs'
y÷kajk ,nk ñHqishï hkak l=;=y,h mokï le/ kuq;a j¾;udkh jk úg § uyck mqrdúoHdj ke;skï
.;a hk w¾:h .eí ù ;sfí' m%cduQ,sl mqrdúoHdj hk kj mqrdúoHd (Public
Archaeology/ Community Archaeology) ixl,amSh
15 jk iy 16 jeks ishjiays j¾Okhg m;a jQ
mqrdila;jd§ m%jdyfha§ fl!;=ld.drh hkakg buy;a rduqj Tiafia w;S;h ms<sn|j iú{dksl;ajhla fmdÿ
m%isoaêhla ,enQ w;r" hqfrdamSh Okj;=ka úiska ;u ck;dj ;=< we;s lrñka Wreu wdrlaIK l%shdj,sh
Okj;aNdjh m%o¾Ykh lsÍfï udOHhla jYffhka o i|yd uyck ueÈy;aùu wfmalaId lrkq ,n hs'
fï fl!;=ld.dr fm!oa.,sl uÜgñka mj;ajdf.k fuys§ mqrdúoHd;aul iy Wreu" Wreu l<ukdlrKh
hk ,§' j¾;udkh jk úg f,dalfha jvd;a ms<s.;a ms<sn| úêu;a oekqïj;aNdjhla iemhSu fjkqfjka
wdh;ksl moaO;shla jYfhka fl!;=ld.dr l%shd;aul ish wruqKq" mqrdúoHd{hka iy Wreu l<ukdlrejka
jk w;r" fuys l%uj;a Ndjh fjkqfjka cd;Hka;r úiska j¾;udkfha § idlÉcdjlg ,la lr ;sfí'
fl!;=ld.dr ixúOdkh (International Committee for
Museums-ICOM) kñka ixúOdkhla o l%shd;aul fõ'
tys ks¾jpkhkag wkqj" tys w¾: oelaùu wkqj"
zzñksid iy Tyq f.a mßirh ms<sn| øjHuh idËs
w;am;a lr.kakd jQ" ixrlaIKh lrkakd jQ"
m¾fhaIK mj;ajkakd jQ yd m%o¾Ykh lrkakd jQ o"
uyckhd f.a wOHhkh" wOHdmkh yd ika;=Iaáh
mj;ajdf.k hk ,dN fkd,nk iaÓr wdh;k
fl!;=ld.dr jYfhka ye¢kaúh yelshZZ'
fl!;=ld.dr woHdmkh ,nd§
fulS úêu;a oekqïj;aNdjhla we;s lr,Su i|yd
lem jQ wdh;khla jYfhka fl!;=ld.drhka jeo.;a
wdh;khla jYfhka ke;skï w;S;h ms<sn|j oekqu
imhk ixúys; wdh;khlaùu olajd ish wruqKq
m%j¾Okh lr ;sfí' weußld tlai;a ckmoh úiska
Wreuh iïnkaOfhka m%cduQ,h oekqj;a lsÍu i|yd
jevigyka Èh;a lsÍfï § fl!;=ld.rhka iqúfYaIS
iïm;aodhlfhl= f,ig Ndú;hg .kS' Y%s ,xldj ;=< o
mqrdúoHd;aul Wreuh ms<sn|j oekqu iemhSfï wdh;k
jYfhka mqrdúoHd fomd¾;fïka;=j" uOHu ixialD;sl
wruqo, iy cd;sl fl!;=ld.dr fomd¾;fuka;=j
úiska cd;sl uÜgñka iy m%dfoaYSh uÜgñka úúO
Tf,a fjdï f.a fl!;=l NdKav tl;=j jevmsfj<j,a ks¾udKh lr ;sfí' tys § w;S;h
fldamkafya.ka - 1655 iuÕdój isÿ lrkq ,nk mqrdúoHd;aul m%o¾Ykhka
fl!;=ld.dr wOHdmkfha m%fhdack iy ta Tiafia ,ndfokq ,nk wOHdmkh w;S;h ms<sn|j
yeoEÍug reÑhla olajk mqoa.,hka i|yd jvd;a jeo.;a
´kEu rgl udkj w;S;h ms<sn|j tlS rgj,
Ôj;ajk ñksiqkaf.a mj;skafka l=;y,h u; mokï jQ fõ' 1960 oYlfha isÿ jQ mqrdúoHdfõ kj ixl,amSh
rduqj ;=< fl!;=ld.drhka o ish wruqKq fjkia lrñka
wdYla;;djhls' ñksid ksrka;rfhka u w;S;ldufhka wOHdmkh ,ndfok wdh;khla njg mßKduh ù ;sfí'
fmf<kafkls' ta wkqj ;u rfÜ b;sydih ms<sn|j
tu rfÜ Ôj;ajk m%cdj jvd;a ixfõ§;ajhla olajkq fuys§ wOHdmkh ,nd§fï wruq‚ka fl!;=ld.rhka
,n hs' foaYmd,ksl m%jdyh ;=<È fuka u wd.ñl ish ;dlaI‚l l%fudamdhka j¾Okh lr ;sfnk w;r"
Ñka;dj,sfha mj;skafka fulS w;S; mokï lr.;a fl!;=ld.drhkays flakaø uyckhd njg ms<s.kS' ta wkqj
wdYla;;djhls' w;S;h u; mokïj ;u cd;Ska uyckhd i|yd w;S;h f.dvkeÕSfï iy mqrdúoHdj
muKla fY%aIGhehs yqjdoelaùfï m%;sM, we;eï i|yd uyckhd iyNd.S lr.kq ,nk m%n,;u udOHh
wjia:djkays § hq|uh wdia:dkhka olajd o j¾Okhù njg wo jk úg fl!;=ld.drh m;aù ;sfí' mqrdúoHdfõ